Wat beweegt ons nu om een vmbo-congres met de titel Kansrijk vmbo te organiseren? Directe aanleiding is de prachtige renovatie van één van onze gebouwen. Een reden om niet alleen een feestje te vieren met ons personeel en onze 1240 leerlingen waarvan 1000 b/k leerlingen en plm 200 leerlingen in de gl/mavo-leerweg, maar ook om het vmbo in de spotlights te zetten.
Als grote vmbo-school voelen wij ons verantwoordelijk om aandacht te vragen voor deze kansrijke vorm van onderwijs die meer verdient, dan zij nu krijgt. Daarnaast merken wij dat er nog veel onbekendheid is met de inhoud en de mogelijkheden van het vmbo. Zeker nu sinds 1-08-2016 Nieuw vmbo in Nederland is ingevoerd. We willen inspireren en motiveren, we willen voorbeelden laten zien wat er in de praktijk van het vmbo allemaal gebeurt, we willen de de huidige en toekomstige ontwikkelingen in het vmbo belichten. Hoe zit dat nu met de nieuwe profielen, de beroepsgerichte keuzevakken en wat zijn vakcolleges, wat moet er nog meer gebeuren om de vaste beelden die er zijn rondom het vmbo een positieve wending te geven, hoe kan het vmbo versterkt worden, wat zijn de trends op de arbeidsmarkt, waar leiden de leerlingen wij voor op, hoe kan de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven een impuls krijgen, waar liggen de kansen in de samenwerking met het mbo?
Diverse vmbo-scholen presenteren wat zij te bieden hebben en we bieden een breed scala aan workshops en lezingen aan.
Dit congres wil expliciet aandacht vragen voor meer investeringen in een kansrijk vmbo, dat aan kan blijven sluiten op de huidige en toekomstige (technologische) ontwikkelingen in onze maatschappij. Nieuw vmbo wordt budgettair neutraal ingevoerd, terwijl er veel investeringen noodzakelijk zijn om de uitdagende profielvakken en beroepsgerichte keuzevakken vorm te geven. Dit geldt zowel voor de inventaris als levensechte leeromgevingen die de leerling moeten motiveren. In de laatste Miljoenennota echter, wordt er geen extra geld uitgetrokken voor het vmbo. Tijdens het congres verzoeken wij de deelnemers adviezen te geven met betrekking tot een versterking van het vmbo nu en in de toekomst. Deze adviezen willen wij in januari aanbieden aan de staatssecretaris en/of de vaste kamercommissie OC&W.
Het vmbo is een belangrijke onderwijssoort omdat hier de meeste leerlingen worden voorbereid op een opleiding in het middelbaar beroepsonderwijs. Binnen het vmbo oriënteren toekomstige vakmannen en vakvrouwen zich op een toekomstige beroepsopleiding. Bij uitstek is het vmbo geschikt voor leerlingen met praktische en creatieve vaardigheden om daar hun talenten te ontwikkelen. Voor een stabiele Nederlandse economie zijn voldoende vakmensen noodzakelijk. Zeker nu de economie weer aantrekt. Er zijn nu al grote knelpunten in bijvoorbeeld de sectoren Techniek (denk hierbij o.a. aan de stijging in de bouw) en ICT, maar ook binnen de beroepsklasse Zorg&Welzijn wordt een uitbreidingsvraag verwacht. Ook de economische opleidingen laten binnen elk opleidingsniveau een relatief hoge uitbreidingsvraag zien volgens het rapport van het ROA 'De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2020'. De creatieve beroepen laten een werkgelegenheidsgroei zien van gemiddeld 0,9% per jaar. Ook zijn de werkgelegenheidsperspectieven voor commerciële beroepen. De prognoses van de uitbreidingsvraag voor de opleidingsniveaus mbo 2/3 en mbo-4 zijn vrijwel identiek aan elkaar. In beide gevallen stijgt de uitbreidingsvraag naar mbo techniek het snelst (1%), gevolgd door mbo economie (0,8%), mbo zorg&welzijn (0,4%) en tot slot mbo groen (0,4% mbo 2/3 en 0,5% per jaar op niveau 4). Kortom voor elke sector liggen er kansen en het vmbo bereidt de leerling hierop voor.
Ruim 50% van de leerlingen in Nederland volgt een opleiding in het vmbo. In 2002-2003 ging 60,4% van de leerlingen na de basisschool naar het vmbo; inmiddels is dit gedaald naar ruim 53%. Deze daling doet zich vooral voor in de basis-en kaderberoepsgerichte leerweg. Waar heeft dat mee te maken? Overadvisering? Negatief imago vmbo? Complexe structuur vmbo? Onbekend maakt onbemind? Terwijl het vmbo juist erg kansrijk en onmisbaar is.
De Onderwijsraad adviseert in haar rapport Herkenbaar vmbo met sterk vakmanschap (juni 2015) om de structuur van het huidige vmbo te vereenvoudigen. Hij stelt voor de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg samen te voegen tot één opleiding vakmanschap. De gemengde en theoretische leerweg kunnen worden samengevoegd tot één opleiding mavo. De raad adviseert de opleiding die ontstaat uit de clustering van de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg te profileren als opleiding vakmanschap. De opleiding vakmanschap kan ontwikkeld worden door gebruik te maken van de ontwerpprincipes ontleend aan het vakcollege, volgens de raad. Verder vraagt de raad aandacht voor het behoud van het brede voorbereidende karakter van de opleiding vakmanschap en adviseert de raad de samenwerking tussen onderwijsinstellingen voor vakmanschap, het mbo en het bedrijfsleven te faciliteren.
De raad adviseert de opleiding die ontstaat uit de clustering van de gemengde en theoretische leerweg te profileren als mavo-opleiding die een startpunt vormt voor doorlopende leerlijnen. Om aansluiting tussen mavo en het mbo te verbeteren adviseert de raad beroepsgerichte vakken op te nemen in het curriculum van de mavo. Om aansluiting met het havo te verbeteren adviseert de raad opstroomklassen te realiseren voor leerlingen met een havo-ambitie.
Het congres is een prima gelegenheid om over deze en andere ontwikkelingen met elkaar van gedachten te wisselen.
Ik hoop dat vele vertegenwoordigers vanuit het po, vo, mbo, bedrijfsleven en politiek voldoende geïnspireerd zijn om ons congres te bezoeken.
Stef Macke
directeur Tabor d'Ampte
